مطالعۀ تطبیقی شیوۀ تولید و بهره‌برداری کشاورزان ساکن و غیر‌ساکن از منابع روستا (مطالعۀ موردی: دهستان حومه، شهرستان هرسین)

نویسندگان

  • جعفر توکلی استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
  • هادی الماسی دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران
چکیده مقاله:

امروزه روستاها در سایۀ پیشرفت ارتباطات و گسترش تبادلات گوناگون، فضایی بسیار پویاتر از گذشته دارند. در چنین بستری، خانوارهای چندفضایی نظیر کشاورزان غایب شکل گرفته‌اند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی ویژگی‌های این گروه از بعد نحوۀ سازماندهی تولید و بهره‌برداری از منابع تولیدی روستاست. در این راستا، 6 روستای نمونه از دهستان حومۀ شهرستان هرسین انتخاب شدند. از 196 خانوار ساکن این روستاها طبق فرمول کوکران، نمونه‌ای برابر 140 خانوار محاسبه شد و 90 نفر کشاورز شهرنشین نیز تمام‌شماری شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن را متخصصان موضوعی تأیید کردند و پایاییآن با آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد (0.838= α). یافته‌ها نشان داد، فعالیت‌های باغداری و دامداری در کشاورزان غایب به‌شدت کمتر از همگنان ساکن روستاست. اراضی آبی و باغی آنها نیز کمتر است و به‌طور عمده در روستا خانه ندارند و در مقابل، وسایل نقلیۀ شخصی بیشتری دارند. مالکیت ماشین‌آلات کشاورزی در بین آنها ناچیز است و اغلب اجاره می‌کنند. از نظر رعایت تناوب زراعی و کشت دوم از کشاورزان مقیم عملکرد ضعیف‌تری دارند. اتکای بیشتری به نیروی کار دستمزدی دارند و میزان بیمه‌پذیری در آنها بسیار کم است.‌ علاوه بر اینکه درآمد خود را کمتر از کشاورزان ساکن ارزیابی می‌کنند، عمدۀ مازاد اقتصادی خود را در شهر سرمایه‌گذاری می‌کنند. در قیاس با کشاورزان ساکن، عملکرد خود در کلیۀ مراحل تولید را ضعیف‌تر ارزیابی کرده‌اند و آزمون همبستگی نشان داد، این ضعف عملکرد تا حد زیادی با عامل فاصله از روستا، سال‌های سکونت در شهر، مدت سکونت فصلی در روستا و میزان اراضی زراعی در ارتباط است؛ بنابراین پیش از هرگونه سیاستگذاری و اقدام در ارتباط با توسعۀ روستاها و کشاورزی کشور، گونه‌شناسی کشاورزان و راهبردهای معیشت ایشان و نیز آسیب‌شناسی روندهای جاری تولید و بهره‌برداری از منابع روستا در ارائۀ الگوی مدیریت بهینۀ این منابع راهگشاست.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل روابط متقابل شهر و روستا در توسعه یافتگی روستاهای دهستان حومه، ‌شهرستان هرسین

There is a strong paradigm shift in the literature recently, on how rural development and urban development affect one another. The conventional wisdom of the last three decades suggests that urban and rural developments are separate and compete with each other for resources. However, a closer looks reveals that this is far from the truth. Relationship and range between urban-rural have many va...

متن کامل

سنجش و تحلیل سطح سواد زیستمحیطی کشاورزان روستایی مطالعۀ موردی: روستاهای دهستان زوارم شهرستان شیروان

بروز معضلات زیست‌محیطی و روند فزایندۀ آن، موضوع بحث بسیاری از صاحب‌نظران است که در چارچوب دیدگاه سواد زیست‌محیطی‌ بررسی می‌شود. آنچه در این زمینه درخور توجه است، نقش و اثر کشاورزان روستایی در کاهش مشکلات زیست‌محیطی است؛ زیرا بخش زیادی از زمین‌ها در قلمرو ملی برای انجام فعالیت‌های کشاورزی در اختیار روستاییان است که در صورت نداشتن سواد زیست‌محیطی به‌لحاظ دانش، نگرش و رفتار، سبب صدمات زیست‌محیطی ج...

متن کامل

آسیب‌شناسی کارکرد مغازه‌های خرده‌فروشی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان حومه شهرستان هرسین)

مغازه‌های خرده‌فروشی جایگاه ویژه‌ای در روستاها دارد. این مساله از ابعاد اقتصادی و اجتماعی مورد توجه است. لذا این مقاله به دنبال بررسی آسیب‌های پیش روی مغازه‌های خرده‌فروشی در توسعه روستایی در دهستان حومه شهرستان هرسین است. روش‌شناسی تحقیق توصیفی و تحلیلی است. پایایی تحقیق از طریق ضریب آلفای کرونباخ (برابر با 70/0 و 72/0) محاسبه شد و روایی تحقیق توسط محققان اقتصاد کشاورزی، توسعه روستایی و جغرافی...

متن کامل

بررسی تطبیقی عوامل و موانع پذیرش شیوه‎های نوین آبیاری در بین کشاورزان (مطالعۀ موردی: شهرستان میاندوآب)

شالودۀ اقتصاد روستایی بر فعالیت‎های کشاورزی استوار است و یکی از قدیمی­ترین مسائل در کشاورزی، مسئلۀ آبیاری است. قرار گرفتن گسترۀ وسیعی از ایران‎زمین در اقالیم خشک و نیمه‎خشک جهان از یک‎سو و از سوی دیگر توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش، کمبود منابع آب و نیز مسئلۀ انتقال آن از مسیرهای طولانی از چالش‎های اساسی این بخش است که همواره پیش روی دست‎اندرکاران اجرایی قرار دارد. در این راستا، یکی از راهکار...

متن کامل

شهرنشینی کشاورزان و پیامدهای اجتماعی آن در روستا مطالعة موردی: دهستان میربگ جنوبی، شهرستان دلفان

شهرنشین‌شدن کشاورزان و جدایی فضایی- مکانی کشاورزی از سکونت از پدیده‌های امروزین روستاها به‌شمار می‌آید. کشاورزان دیگر فقط در روستاها سکونت ندارند و بسیارند کسانی که ساکن شهرها هستند و در روستاها کشاورزی می‌کنند. پژوهش حاضر به بررسی ابعاد اجتماعی این مسئله پرداخته است. برای این منظور 18 گویه در قالب 5 مؤلفه بررسی شد. جامعة آماری تحقیق، 220 سرپرست خانوار روستایی ساکن 5 روستای دهستان میربگ شهرستان...

متن کامل

بررسی تطبیقی عوامل و موانع پذیرش شیوه‎های نوین آبیاری در بین کشاورزان (مطالعۀ موردی: شهرستان میاندوآب)

شالودۀ اقتصاد روستایی بر فعالیت‎های کشاورزی استوار است و یکی از قدیمی­ترین مسائل در کشاورزی، مسئلۀ آبیاری است. قرار گرفتن گسترۀ وسیعی از ایران‎زمین در اقالیم خشک و نیمه‎خشک جهان از یک‎سو و از سوی دیگر توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش، کمبود منابع آب و نیز مسئلۀ انتقال آن از مسیرهای طولانی از چالش‎های اساسی این بخش است که همواره پیش روی دست‎اندرکاران اجرایی قرار دارد. در این راستا، یکی از راهکار...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 27  شماره 2

صفحات  65- 86

تاریخ انتشار 2016-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023